อาหารโปรดถิ่นอีสาน "ป่นบักเขือ" ของนักเคลื่อนไหว : วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์

อาหารโปรด สามารถบ่งบอกตัวตนของเราได้เป็นอย่างดี สิ่งเหล่านี้สามารถบ่งบอกถิ่นกำเนิดของเราได้ เช่นเดียวกับ อาหารโปรดของวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ นักกิจกรรม นักเคลื่อนไหวทางการเมือง ที่เกิดในจังหวัดอุบลราชธานี และอาหารโปรดของเขาก็คือ “ป่นบักเขือหรือซุปมะเขือ” 

ป่นบักเขือ หรือซุปมะเขือ เป็นอาหารยอดนิยมของชาวภาคอีสาน มีลักษณะคล้ายน้ำพริก ใส่มะเขือเพื่อรสชาติความกลมกล่อม ใส่ข้าวคั่วเพิ่มความหอม  มีรสเผ็ดจัดจ้านจากพริก

เมื่อเราได้ทำการสัมภาษณ์ สิตานันท์ สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ หรือ เจน พี่สาวของ นายวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์  ผู้สู้เพื่อตามหาความถูกต้อง และ เพื่อตามหาความเป็นธรรมให้น้องชาย เจนสามารถจดจำรายละเอียดและตอบได้ทันทีว่าอะไรคืออาหารจานโปรดของน้องชายเธอ

“ถ้าเป็นเมนูแรกก็จะเป็นป่นบักเขือก็คือพูดง่ายๆก็คือซุปมะเขือหนูจะรู้จักไหมเขาเรียกว่าอะไรอ่ะมันเหมือนน้ำพริกอ่ะก็เอามะเขือที่เป็นลูกกลมๆมะเขือเปราะไปต้มแล้วก็มาตำแล้วก็ใส่ข้าวคั่วถ้าเป็นคนอีสานก็จะชอบกินเพราะว่าต้าร์ก็จะพูดเสมอว่าถ้าเป็นเมนูที่ลดน้ำหนักเขาบอกว่าตัวนี้จะลดน้ำหนักได้แล้วก็เมนูเพื่อสุขภาพตัวนี้ก็สุขภาพ”

เมนูนี้มีความทรงจำมากมาย เพราะมันไม่ใช่เมนูโปรดของวันเฉลิมแค่คนเดียว แต่ยังเป็นเมนูโปรดของคนทั้งบ้าน ที่มักรับจะประทานร่วมกันบนโต๊ะอาหาร เป็นเมนูฝีมือคนเป็นแม่ที่ไม่ว่ากี่ครั้งเมื่อได้กลับบ้าน วันเฉลิมก็ต้องขอให้ทำให้ทานอยู่เสมอ

แม้ตัวไกลบ้าน แต่ใจยังคิดถึงอาหารฝีมือแม่

“ป่นบักเขือ คือถ้าเมื่อก่อนเราอยู่บ้านที่อุบลเวลาไป แม่จะเป็นคนทำ แต่ว่าพอต้าร์เขาลี้ภัยไปอยู่กัมพูชา พูดง่าย ๆ วัตถุดิบระหว่างประเทศไทยกับประเทศกัมพูชาก็ใกล้เคียงกัน เพราะฉะนั้นวัตถุดิบก็หาได้ไม่ยาก”

แม้ตัวของวันเฉลิมจะอยู่ไกลบ้าน เพราะเหตุต้องลี้ภัยทางการเมือง แต่ใจของเขาก็ยังคิดถึงอาหารบ้านเกิด อย่างป่นบักเขือ แม้เขาอาจจะไม่สามารถขอร้องให้ผู้เป็นแม่ทำให้ทานได้ แต่เขาก็ตามหาวัตถุดิบในประเทศกัมพูชามาทำให้รสชาติใกล้เคียงที่สุด สิ่งนี้อาจจะแสดงให้เห็นหนึ่งในวิธีการของวันเฉลิมที่ทำให้เขาได้เหมือนอยู่บ้าเกิด  และทำให้เขาคิดถึงบ้านน้อยลง

ก่อนการจบการสัมภาษณ์ เราได้สอบถาม สิตานันท์หรือเจนว่าถ้าสามารถส่งสารถึงวันเฉลิมได้ อยากจะบอกเขาว่าอย่างไร สิตานันท์ได้คำถามตอบด้วยแววตาของความคิดถึง และได้พูดถึงความในใจออกมา

ความในใจของผู้เป็นพี่ถึงน้องชายที่เป็นที่รัก

“คือถ้าจะพูดถึงเมนูนี้ ต้าร์จะเคยไลฟ์เกี่ยวกับเมนูนี้ และเขาก็จะบอกว่าจะต้องทำยังไง ทำอะไรวิธีการตำ ก็คือมีช่วงนึงที่ต้าร์ฮิตทำอาหาร ก็คือมาไลฟ์สดทำอาหาร ก็คือมีความรู้สึกว่า มันไม่มีอะไรมากนะคะ คือผู้ลี้ภัยหลาย ๆ คนก็อยากกลับบ้าน ก็ยิ่งตอนนี้ก็จะมีคน ๆ นึงอยากกลับบ้าน ก็ไม่ต่างกัน ต้าร์เขาก็ลี้ภัยไปอยู่ต่างประเทศเขาก็อยากกลับบ้าน มันไม่มีใครไม่อยากกลับบ้านหรอกค่ะ ก็อยากจะฝากไปถึงต้าร์เนาะว่า จะบอกว่าเรายังรำลึกถึงระลึกถึงอาหารที่เขาชอบอยู่เสมอ แล้วก็คิดถึงเขาอยู่เสมอค่ะ”

เมื่อเราเห็นอาหารจานโปรดของใครสักคนที่เรารักและผูกพัน มันสามารถทำให้เราคิดถึงความทรงจำมากมายร่วมกันผ่านอาหารจานนั้น คงเป็นเหมือนครอบครัวสัตย์ศักดิ์สิทธิ์ หากพวกเขาได้ทำเมนูป่นบักเขืออีกครั้ง และวางไว้บนโต๊ะกินข้าว คนที่เขาถามหาและอยากให้กลับมาทานข้าวร่วมกันพร้อมหน้าพร้อมตามากที่สุด คงเป็นใครไปไม่ได้ นอกจากวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์

#แล้วกลับมากินข้าวด้วยกันนะ

#RememberMe

#กลับสู่วันวาน

เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับแอมเนสตี้
บริจาคสนับสนุนแอมเนสตี้