แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล เปิดรายงานสถานการณ์โทษประหารชีวิตและการประหารชีวิตปี 2561 พบว่าการประหารชีวิตทั่วโลกลดลงเกือบหนึ่งในสาม นับเป็นตัวเลขต่ำสุดอย่างน้อยในรอบทศวรรษ สถิติเหล่านี้ครอบคลุมการประหารชีวิตที่เกิดขึ้นทั่วโลกยกเว้นในประเทศจีน ซึ่งทางการถือว่าข้อมูลการประหารชีวิตหลายพันครั้งเป็นความลับทางราชการ
ในประเทศอิหร่าน ภายหลังการแก้ไขกฎหมายปราบปรามยาเสพติด การประหารชีวิตที่เคยถูกใช้อย่างแพร่หลายลดลงถึง 50% ส่วนประเทศอิรัก ปากีสถาน และโซมาเลียมีการประหารชีวิตลดลงอย่างมากเช่นกัน ส่งผลให้จำนวนการประหารชีวิตทั่วโลกลดลงจากจากเดิมที่ในปี 2560 มีการประหารชีวิต 993 ครั้ง เหลือ 690 ครั้งในปี 2561
คูมี นายดู เลขาธิการแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลเผยว่า จำนวนการประหารชีวิตที่ลดลงอย่างมากทั่วโลก เป็นข้อพิสูจน์ได้ว่าแม้แต่ประเทศที่มีแนวโน้มlสนับสนุนโทษประหารชีวิต ยังเริ่มเปลี่ยนแนวทาง และตระหนักว่าโทษประหารไม่ใช่คำตอบ
“แม้จะมีการถดถอยอยู่บ้างในบางประเทศ แต่จำนวนการประหารชีวิตในประเทศเป็นแถวหน้าที่นิยมใช้การประหารชีวิตประชาชนก็ยังลดลงอย่างมาก นั่นเป็นสัญญาณของความหวังที่ว่า อีกไม่นานการลงโทษที่โหดร้ายเช่นนี้จะกลายเป็นเพียงแค่หน้าประวัติศาสตร์เท่านั้น”
การหันกลับมาใช้โทษประหารชีวิตอีกครั้ง
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลพบว่า ในปี 2561 ไม่ได้มีแต่ข่าวดีเสมอไป เพราะมีการประหารชีวิตเพิ่มขึ้นในประเทศเบลารุส ญี่ปุ่น สิงคโปร์ ซูดานใต้ และสหรัฐอเมริกาส่วนประเทศไทยได้ประหารชีวิตประชาชนเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ปี 2552 และประธานาธิบดีไมตรีปาละ สิริเสนาแห่งประเทศศรีลังกาประกาศว่า จะรื้อฟื้นการประหารชีวิตใหม่อีกครั้งหลังยุติไปกว่า 40 ปี โดยมีการประกาศรับสมัครผู้ทำหน้าที่ประหารชีวิตเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2562
“แม้จะมีข่าวดีในปี 2561 แต่ก็ยังมีข่าวร้ายปนด้วยจากไม่กี่ประเทศที่ทำตัวสวนกระแสอย่างน่าละอาย”
เนารา ฮุสเซน หญิงสาวชาวซูดานถูกศาลสั่งประหารเมื่อเดือนพฤษภาคม 2561 หลังจากฆ่าชายที่เธอถูกบังคับให้แต่งงานด้วยและเขาพยายามที่จะข่มขืนเธอ ข่าวดังกล่าวสร้างความโกรธเคืองให้คนทั่วโลก และผลจากการรณรงค์ของแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ศาลได้กลับคำพิพากษาจากประหารชีวิตเป็นจำคุกเธอห้าปีแทน
เนารากล่าวกับแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลดังนี้
“ฉันตกใจมากเมื่อศาลประกาศว่าจะประหารชีวิตฉัน ฉันไม่ได้ทำสิ่งใดร้ายแรงจนถึงขั้นที่จะถูกประหารชีวิต ฉันแทบไม่เชื่อเลยว่าความอยุติธรรมเช่นนี้มีอยู่จริง โดยเฉพาะความอยุติธรรมต่อผู้หญิง ก่อนหน้านั้นดิฉันไม่เคยคิดเลยว่าตัวเองจะต้องถูกประหาร แต่เมื่อได้ยินคำพิพากษา ความคิดแรกที่ผุดขึ้นมาก็คือ ‘ตอนที่คนถูกประหาร พวกเขารู้สึกอย่างไร? พวกเขาทำอะไรได้บ้าง?’ ฉันต้องตกอยู่ในความยากลำบากมากพออยู่แล้ว เพราะครอบครัวประกาศตัดขาดฉัน ทิ้งให้ฉันอยู่เพียงลำพังด้วยความตกใจกลัวตอนที่ศาลสั่งประหารชีวต”
ประเทศที่มีการประหารชีวิตมากที่สุดในโลก
จีนยังคงเป็นประเทศแถวหน้าที่มีการประหารชีวิตมากที่สุดในโลก แต่เราไม่อาจทราบจำนวนการประหารชีวิตที่แท้จริงในจีนได้ เนื่องจากทางการถือว่าข้อมูลเหล่านี้เป็นความลับทางราชการ แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลเชื่อว่ามีการประหารชีวิตอีกหลายพันครั้งเกิดขึ้นในประเทศจีน ในแต่ละปี
เป็นครั้งแรกที่ทางการเวียดนามเปิดเผยตัวเลขการใช้โทษประหารชีวิต โดยระบุว่ามีการประหารชีวิตอย่างน้อย 85 ครั้งเกิดขึ้นในปี 2561 ตัวเลขนี้ทำให้เวียดนามกลายเป็นหนึ่งในห้าประเทศที่ประหารชีวิตประชาชนมากที่สุดในโลก รวมทั้งจีน (1000+ ครั้ง) อิหร่าน (อย่างน้อย 253 ครั้ง) ซาอุดีอาระเบีย (149 ครั้ง) เวียดนาม (อย่างน้อย 85 ครั้ง) และอิรัก (อย่างน้อย 52 ครั้ง)
โห่ ซุย ห่าย (Hồ Duy Hải) ถูกศาลตัดสินว่ามีความผิดฐานลักทรัพย์และฆ่าคนตายโดยเจตนา แม้เขาจะร้องเรียนว่าถูกทรมานและบังคับให้ลงชื่อใน “คำสารภาพ” และศาลพิพากษาประหารชีวิตเขาในปี 2551 เขายังคงเป็นนักโทษที่เสี่ยงจะถูกประหารในเวียดนาม โดยความเครียดจากโทษประหารชีวิตส่งผลกระทบต่อครอบครัวของเขาอย่างใหญ่หลวง
เหงวียน ถิ ลวาน (Nguyễn Thị Loan) แม่ของเขาบอกกับแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลว่า
“ลูกฉันถูกจับไป 11 ปีแล้ว ทำให้บ้านแตกสาแหรกขาด ฉันแทบรับความเจ็บปวดที่เกิดขึ้นไม่ได้แล้ว เพียงแค่นึกถึงความทุกข์ยากของลูกหลังกรงขังก็ทำให้ฉันเจ็บปวดใจอย่างมาก อยากจะขอให้ประชาคมโลกช่วยทำให้ครอบครัวของเรากลับคืนมาอีกครั้ง พวกคุณเป็นความหวังเดียวที่ฉันมีอยู่”
แม้จำนวนการประหารชีวิตจะลดลงอย่างมาก แต่ประเทศอิหร่านยังคงมีสถิติการประหารชีวิตคิดเป็นหนึ่งในสามของตัวเลขรวมทั่วโลก
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลยังกังวลกับจำนวนการใช้โทษประหารชีวิตที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในบางประเทศในปีที่ผ่านมา
ในประเทศอิรัก จำนวนการใช้โทษประหารเพิ่มขึ้นจากอย่างน้อย 65 ครั้งในปี 2560 เป็นอย่างน้อย 271 ครั้งในปี 2561 ในประเทศอียิปต์มีการใช้โทษประหารเพิ่มขึ้นกว่า 75% จากอย่างน้อย 402 ครั้งในปี 2560 เป็นอย่างน้อย 717 ครั้งในปี 2561 ทั้งนี้เป็นผลมาจากการกำหนดโทษประหารชีวิตกับจำเลยจำนวนมากของทางการอียิปต์ ภายหลังการพิจารณาที่ไม่เป็นธรรม ซึ่งบ่อยครั้งเป็นการใช้ “คำสารภาพ” ที่ได้มาจากการทรมานและมีข้อบกพร่องในการสอบสวนของตำรวจ
แนวโน้มของโลกที่มุ่งสู่การยกเลิกโทษประหารชีวิต
ตัวเลขโดยรวมในปี 2561 ชี้ว่า โทษประหารชีวิตมีแนวโน้มลดลงอย่างเห็นได้ชัด และที่ผ่านมามีการดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อยุติการใช้บทลงโทษที่โหดร้ายและไร้มนุษยธรรมทั่วโลก ยกตัวอย่างเช่น ประเทศบูร์กินาฟาโซ ในเดือนกุมภาพันธ์และกรกฎาคมตามลำดับ แกมเบีย และ มาเลเซีย ต่างประกาศอย่างเป็นทางการพักการประหารชีวิต ในสหรัฐอเมริกาศาลประกาศว่ากฎหมายกำหนดโทษประหารชีวิตในรัฐ วอชิงตัน ไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญเมื่อเดือนตุลาคม
ในที่ประชุมสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติเมื่อเดือนธันวาคมที่ผ่านมา มี 121 ประเทศที่ลงมติสนับสนุนข้อเสนอให้พักการใช้โทษประหารชีวิตระดับโลก นับว่าเป็นที่สูงมากอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน และมีเพียง 35 ประเทศเท่านั้นที่ออกเสียงคัดค้านข้อเสนอนี้
“นับว่าเป็นการก้าวอย่างช้าๆ แต่มั่นคง โลกมีฉันทามติร่วมกันที่จะมุ่งไปสู่การยุติการใช้โทษประหารชีวิต แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลได้รณรงค์เพื่อยกเลิกการประหารชีวิตทั่วโลกมากว่า 40 ปี แต่ในขณะที่ยังมีนักโทษประหารทั่วโลกอยู่กว่า 19,000 คน เราก็ยังคงต้องต่อสู้ต่อไป”
จนถึงสิ้นปี 2561 มี 106 ประเทศที่ยกเลิกโทษประหารชีวิตทางกฎหมายสำหรับความผิดอาญาทุกประเภทแล้ว และมี142 ประเทศที่ยกเลิกโทษประหารชีวิตทั้งในทางกฎหมายหรือในทางปฏิบัติแล้ว
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลคัดค้านโทษประหารชีวิตทุกกรณีโดยไม่มีข้อยกเว้น ไม่ว่าจะเป็นความผิดทางอาญาประเภทใด ไม่ว่าผู้กระทำผิดจะมีบุคลิกลักษณะใด หรือไม่ว่าทางการจะใช้วิธีประหารชีวิตแบบใด โทษประหารชีวิตละเมิดสิทธิที่จะมีชีวิตตามที่ประกาศไว้ในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน และถือเป็นการลงโทษที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม และย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ รวมทั้งมีงานวิจัยมากมายจากนานาประเทศได้แสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าโทษประหารชีวิตไม่มีความเชื่อมโยงใด ๆ กับการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของอาชญากรรมที่เกิดขึ้น
https://amnestywebsite.github.io/amnesty-death-penalty/iframe-resizer