“ผมจำเป็นที่จะต้องมีอากาศสะอาดหายใจ”
เป็นข้อความส่วนจาก “ปฏิทินแห่งความหวัง จากครรภ์ถึงเชิงตะกอน” โดย ป๋วย อึ๊งภากรณ์ ซึ่งถูกเขียนขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2518
เกือบห้าสิบปีผ่านไป สิทธิที่จะมีอากาศสะอาดหายใจในประเทศไทยยังคงถูกละเมิดอยู่บ่อยครั้ง ซ้ำยังมีความรุนแรงมากขึ้น ตั้งแต่กรณีฝุ่น PM2.5 จนถึงกรณีล่าสุด คือกรณีเพลิงไหม้โรงงานที่ ทำให้เกิดสารเคมีปนเปื้อนในอากาศ
นำไปสู่คำถามที่ว่า “แล้วเมื่อไหร่เราจึงได้มีอากาศสะอาดให้หายใจ?”
อากาศคือปัจจัยสำคัญที่ทำให้ทุกคนมีชีวิตอยู่ต่อไป และเป็นส่วนหนึ่งของสิทธิที่จะมีความเป็นอยู่ที่ดี ซึ่งถูกรับรองไว้ในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน รวมถึงกฎหมายภายในประเทศอื่น ๆ ตั้งแต่ระดับของกฎหมายรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ว่าด้วย “สิทธิในชีวิตและร่างกาย” รวมถึงพ.ร.บ. อื่น ๆ เช่น พระราชบัญญัติสุขภาพแห่งชาติ ปี พ.ศ.2550
ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563 จนถึงปัจจุบัน มีความพยายามที่จะมีความพยายามที่จะยื่นพระราชบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับสิทธิที่จะมีอากาศสะอาดหายใจ จากทั้งพรรคการเมืองและภาคประชาชนทั้งหมด 4 ร่าง ได้แก่
1. “ร่างพ.ร.บ.อากาศสะอาดเพื่อประชาชน พ.ศ. …. ” จากพรรคภูมิใจไทย
2. “ร่างพ.ร.บ.การบริหารจัดการเพื่ออากาศสะอาด พ.ศ. ….” จากภาคประชาชน นำโดยหอการค้าไทยและคณะ
3. “ร่างพ.ร.บ.การรายงานการปล่อยและการเคลื่อนย้ายสารมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม พ.ศ. ….” จากพรรคก้าวไกล
4. “ร่างพ.ร.บ.กำกับดูแลการจัดการอากาศสะอาดเพื่อสุขภาพแบบบูรณาการ พ.ศ. ….” จากกลุ่มเครือข่ายอากาศสะอาด
ปัจจุบัน 3 ใน 4 ร่าง ได้แก่ ร่างของพรรคภูมิใจไทย ร่างจากหอการค้าไทยและคณะ และร่างของพรรคก้าวไกลถูกปัดตกไปแล้ว เนื่องจากพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชาไม่ให้คำรับรอง
อีกหนึ่งร่างจากกลุ่มเครือข่ายอากาศสะอาดกําลังอยู่ในกระบวนการลงชื่อจากภาคประชาชนเพื่อเสนอต่อรัฐสภา
สิทธิที่จะมีอากาศสะอาดมักถูกละเมิดอยู่บ่อยครั้ง ทำให้อาจกลายเป็นสิทธิหลายคนลืมนึกถึง
แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย ขอแสดงจุดยืนและย้ำเตือนว่าเด็กและเยาวชนมีสิทธิที่จะเติบโตภายใต้อากาศที่สะอาด และประชาชนทุกคนมีสิทธิที่มีชีวิตอยู่อย่างมีคุณภาพ
เพราะสิทธิที่จะมีอากาศสะอาด คือสิทธิมนุษยชน
อ้างอิง
“สำรวจสี่ร่างกฎหมายเกี่ยวกับมลพิษ-อากาศสะอาด แก้ปัญหา PM 2.5″ iLaw
“7 ปี แห่งความถดถอย : ประยุทธ์ปัดตกร่างกฎหมายถ่วงความก้าวหน้าและคุณภาพชีวิตประชาชน” iLaw
https://www.ilaw.or.th/node/5860
“รัฐธรรมนูญในฝัน: อ.ป๋วยเขียน “จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน” ฝันถึงสังคมที่ต้องการ” iLaw
“สิทธิในอากาศสะอาดในกฎหมายไทย: สถานะปัจจุบันและอนาคต” สุรศักดิ์ บุญเรือง
https://so05.tci-thaijo.org/index.php/tulawjournal/article/view/250013/169832