สหรัฐอเมริกา: การสนับสนุนการยกเว้นการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาสำหรับวัคซีน COVID-19 จะต้องกระตุ้นให้ประเทศต่าง ๆ ดำเนินการมากขึ้น

7 พฤษภาคม 2564

Amnesty International

ภาพจาก: AFP via Getty Images

Agnès Callamard เลขาธิการองค์การนิรโทษกรรมสากลของ แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล กล่าวตอบสนองต่อการประกาศของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา ในการสนับสนุนการยกเว้นการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาสำหรับวัคซีน COVID-19 

“วันนี้สหรัฐอเมริกาได้ก้าวไปอย่างกล้าหาญเพื่อความเป็นปึกแผ่นในระดับโลก ด้วยการสนับสนุนการยกเว้นการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาสำหรับวัคซีน COVID-19 รัฐบาลสหรัฐได้กำหนดให้ชีวิตของผู้คนทั่วโลกต้องมาก่อนผลกำไรของบริษัทยายักษ์ใหญ่และผู้ถือหุ้นเพียงไม่กี่ราย

“รัฐที่ร่ำรวยอื่น ๆ เช่น ออสเตรเลีย บราซิล สหภาพยุโรป และสหราชอาณาจักรต้องปฏิบัติตาม การแบ่งปันความรู้และเทคโนโลยีเท่านั้นที่จะสามารถเร่งการผลิตวัคซีน เพื่อให้เข้าถึงผู้คนให้ได้มากที่สุดและโดยเร็วที่สุด วิธีเดียวที่จะยุติการแพร่ระบาดได้คือ การยุติการระบาดในระดับสากล วิธีเดียวที่จะยุติได้ในระดับสากลคือ คนจะต้องมาก่อนการทำกำไร"

 

ภูมิหลัง:

ในเดือนตุลาคมปี 2020 อินเดียและแอฟริกาใต้ได้ขอการยกเว้นที่จะทำให้ประเทศต่าง ๆ ไม่ต้องบังคับใช้สิทธิบัตรและสิทธิ์ในทรัพย์สินทางปัญญาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์ COVID-19 จนกว่าจะบรรลุการสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ (herd community) ในระดับโลก ประเทศรายได้ต่ำและปานกลางจำนวนมากสนับสนุนข้อเสนอนี้ แต่ประเทศที่มีรายได้สูงส่วนใหญ่กลับไม่เห็นด้วย

หากตกลงกันได้  การยกเว้นนี้จะระงับการบังคับใช้สิทธิ์ในทรัพย์สินทางปัญญาบางอย่าง เช่น สิทธิบัตรผลิตภัณฑ์ยา และอำนวยให้การพัฒนาและผลิตการวินิจฉัย การรักษาและวัคซีน COVID-19 ในจำนวนที่มากขึ้นและที่มีต้นทุนลดลง

ในขณะที่ 60 ประเทศร่วมให้การสนับสนุนข้อเสนอการยกเว้นนี้ และกว่า 100 ประเทศจาก 164 ประเทศสมาชิกองค์การการค้าโลก (WTO) ให้การสนับสนุน แต่รัฐที่ร่ำรวยจำนวนมากยังคงคัดค้านโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ออสเตรเลีย บราซิล สหภาพยุโรป ญี่ปุ่น นอร์เวย์ สวิตเซอร์แลนด์ และสหราชอาณาจักร ในขณะที่ประเทศอื่น ๆ เช่น แคนาดายังคงมีท่าทีเป็นกลาง

People’s Vaccine Alliance เปิดเผยแบบสำรวจแสดงให้เห็นว่า 69% ของประชาชนในสหรัฐอเมริกาสนับสนุนมาตรการนี้

มาตรฐานสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศและกฎทางการค้ามีความชัดเจนว่าการปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาจะต้องไม่เอามาเป็นค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพของประชาชน

ด้านการค้าที่เกี่ยวข้องกับสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา (TRIPS) ของ WTO กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำสำหรับทรัพย์สินทางปัญญาหลายรูปแบบเกี่ยวกับบริษัท ยา เช่น ลิขสิทธิ์ เครื่องหมายการค้า สิทธิบัตร การปิดบังข้อมูล (รวมถึงความลับทางการค้าและข้อมูลการทดลอง) และแนวทางการต่อต้านการแข่งขัน